Basa Mongol
Basa Mongol joda da basa utama rik resmi di Mongolia, say dipakay Jolma Mongolia.[1][2]
Gambar | |
| Nagara |  Mongolia
|
| Pok | Asia |
| Jumlah Panutur | 5,2 juta |
| Sistim Panulisan | Alfabet Sirilik, Aksara Mongol |
| Status | Lokok tipakai |
| Etnis | Jolma Mongolia |
| Dialek | Khalkha, Chakhar |
| Kaluwarga Bahasa | 1. Mongolik 2. Mongolia |
| Bahasa say Tikahik | |
Huruf
dandaniBasa sija sa ganta sa makay Alfabet Sirilik, tapi samakkung tahun 1940-an basa makay aksarana diwik say tisobut Aksara Mongol.
Alfabet Sirilik
dandani| Pos. | Sirilik | Braille | Golar | IPA[3] | ISO 9 | Romanisasi Standar (MNS 5217:2012)[4][5] |
Library of Congress |
BGN/PCGN[6] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Аа | а | a | а | ||||
| 2 | Бб | бэ | p, pʲ | b | ||||
| 3 | Вв | вэ | w̜, w̜ʲ | v | ||||
| 4 | Гг | гэ | ɡ, ɡʲ, ɢ | style="text-align:center;" colspan="4"|g | |||||
| 5 | Дд | дэ | t, tʲ | d | ||||
| 6 | Ее | е | ji~jɵ | e | ye | e | yö | |
| 7 | Ёё | ё | jɔ | ë | yo | ë | yo | |
| 8 | Жж | жэ | tʃ | ž | j | zh | j | |
| 9 | Зз | зэ | ts | z | dz | |||
| 10 | Ии | и | i | i | ||||
| 11 | Йй | хагас и | i | j | i | ĭ | y | |
| 12 | Кк | ка | kʰ, kʲʰ, x, xʲ | k | ||||
| 13 | Лл | эл | ɮ, ɮʲ | l | ||||
| 14 | Мм | эм | m, mʲ | m | ||||
| 15 | Нн | эн | n, nʲ, ŋ | n | ||||
| 16 | Оо | о | ɔ | o | ||||
| 17 | Өө | ө | ɵ~o | ô | ö | |||
| 18 | Пп | пэ | pʰ, pʰʲ | p | ||||
| 19 | Рр | эр | r, rʲ | r | ||||
| 20 | Сс | эс | s | s | ||||
| 21 | Тт | тэ | tʰ, tʰʲ | t | ||||
| 22 | Уу | у | ʊ | u | ||||
| 23 | Үү | ү | u | ü | ||||
| 24 | Фф | фэ, фа, эф | f, pʰ | f | ||||
| 25 | Хх | хэ, ха | x, xʲ | h | kh | h | ||
| 26 | Цц | цэ | tsʰ | c | ts | |||
| 27 | Чч | чэ | tʃʰ | č | ch | |||
| 28 | Шш | ша, эш | ʃ | š | sh | |||
| 29 | Щщ | ща, эщэ | (ʃ) | ŝ | sh | shch | ||
| 30 | Ъъ | хатуугийн тэмдэг | none | ʺ | i | ı | ' | |
| 31 | Ыы | эр үгийн ы | i | y | ï | |||
| 32 | Ьь | зөөлний тэмдэг | ʲ | ʹ | i | ĭ | ||
| 33 | Ээ | э | e~i | è | e | ê | e | |
| 34 | Юю | ю | jʊ, ju | û | yu | iu | yu/yü | |
| 35 | Яя | я | ja | â | ya | ia | ya | |
Huruf Mongolia
dandani| Huruf[7](pp17, 18) |
Pocak Kontekstual | Transliterasi |
Alfabet Fonetis Internasional | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pangkal | Tongah | Uncuk | Latin | Mong. Sirilik |
Khalkha |
Chakhar | |
| ᠠ | ᠠ | ᠠ | ᠠ
ᠠ᠋ |
a | а | a | ɑ |
| ᠡ | ᠡ | ᠡ | ᠡ
ᠡ᠋ |
e | э | ə | |
| ᠢ | ᠢ | ᠢ | ᠢ | i | и | i | i
atawa ɪ |
| ᠣ | ᠣ | ᠣ | ᠣ | o | о | ɔ | |
| ᠤ | ᠤ | ᠤ | ᠤ | u | у | ʊ | |
| ᠥ | ᠥ | ᠥ᠋
ᠥ |
ᠥ | ö | ө | ɵ | o |
| ᠦ | ᠦ | ᠦ᠋
ᠦ |
ᠦ | ü | ү | u | |
| ᠨ | ᠨ | ᠨ
ᠨ᠋ |
ᠨ
ᠨ |
n | н | n | |
| ᠩ | — | ᠩ | ᠩ | ng | нг | ŋ | |
| ᠪ | ᠪ | ᠪ | ᠪ | b | б | p
rik w |
b |
| ᠫ | ᠫ | ᠫ | — | p | п | pʰ | p |
| ᠬ | ᠬ
|
ᠬ
|
ᠬ | q
k |
х | x | |
| ᠭ | ᠭ
|
ᠭ
ᠭ᠋
|
ᠭ
ᠭ
|
ɣ
g |
г | ɢ | ɣ |
| ᠮ | ᠮ | ᠮ | ᠮ | m | м | m | |
| ᠯ | ᠯ | ᠯ | ᠯ | l | л | ɮ | l |
| ᠰ | ᠰ | ᠰ | ᠰ | s | с | s
atawa ʃ samakkung i | |
| ᠱ | ᠱ | ᠱ | ᠱ | š | ш | ʃ | |
| ᠲ | ᠲ | ᠲ | — | t | т | t | |
| ᠳ | ᠳ | ᠳ
ᠳ᠋ |
ᠳ | d | д | t
rik tʰ |
d |
| ᠴ | ᠴ | ᠴ | — | č | ч | t͡ʃʰ
rik t͡sʰ |
t͡ʃ |
| ᠵ | ᠵ | ᠵ | — | ǰ | ж | d͡ʒ
rik d͡z |
d͡ʒ |
| ᠶ | ᠶ | ᠶ | ᠶ | y | й | j | |
| ᠷ | ᠷ | ᠷ | ᠷ | r | р | r | |
.svg){kind=small}
Cuntuh Tulisan
dandaniUDHR pasal 1;
dandaniХүн бүр төрж мэндлэхэд эрх чөлөөтэй, адилхан нэр төртэй, ижил эрхтэй байдаг. Оюун ухаан, нандин чанар заяасан хүн гэгч өөр хоорондоо ахан дүүгийн үзэл санаагаар харьцах учиртай.
Хүн бүр төрж мэндлэхэд эрх чөлөөтэй, адилхан нэр төртэй, ижил эрхтэй байдаг. Оюун ухаан, нандин чанар заяасан хүн гэгч өөр хоорондоо ахан дүүгийн үзэл санаагаар харьцах учиртай.
Hün bür törzh mendlehed erh chölöötei, adilhan ner törtei, izhil erhtei baidag. Oyuun uhaan nandin chanar zayaasan hün gegch öör hoorondoo ahan düügiin üzel sanaagaar haricah uchirtai.
ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠪᠦᠷ ᠲᠥᠷᠥᠵᠦ ᠮᠡᠨᠳᠡᠯᠡᠬᠦ ᠡᠷᠬᠡ ᠴᠢᠯᠥᠭᠡ ᠲᠡᠢ᠂ ᠠᠳᠠᠯᠢᠬᠠᠨ ᠨᠡᠷᠡ ᠲᠥᠷᠥ ᠲᠡᠢ᠂ ᠢᠵᠢᠯ ᠡᠷᠬᠡ ᠲᠡᠢ ᠪᠠᠢᠠᠭ᠃ ᠣᠶᠤᠨ ᠤᠬᠠᠭᠠᠨ᠂ ᠨᠠᠨᠳᠢᠨ ᠴᠢᠨᠠᠷ ᠵᠠᠶᠠᠭᠠᠰᠠᠨ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠬᠡᠭᠴᠢ ᠥᠭᠡᠷᠡ ᠬᠣᠭᠣᠷᠣᠨᠳᠣᠨ ᠠᠬᠠᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠢᠨ ᠦᠵᠢᠯ ᠰᠠᠨᠠᠭᠠ ᠥᠠᠷ ᠬᠠᠷᠢᠴᠠᠬᠥ ᠤᠴᠢᠷ ᠲᠠᠢ᠃
ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠪᠦᠷ ᠲᠥᠷᠥᠵᠦ ᠮᠡᠨᠳᠡᠯᠡᠬᠦ ᠡᠷᠬᠡ ᠴᠢᠯᠥᠭᠡ ᠲᠡᠢ᠂ ᠠᠳᠠᠯᠢᠬᠠᠨ ᠨᠡᠷᠡ ᠲᠥᠷᠥ ᠲᠡᠢ᠂ ᠢᠵᠢᠯ ᠡᠷᠬᠡ ᠲᠡᠢ ᠪᠠᠢᠠᠭ᠃ ᠣᠶᠤᠨ ᠤᠬᠠᠭᠠᠨ᠂ ᠨᠠᠨᠳᠢᠨ ᠴᠢᠨᠠᠷ ᠵᠠᠶᠠᠭᠠᠰᠠᠨ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠬᠡᠭᠴᠢ ᠥᠭᠡᠷᠡ ᠬᠣᠭᠣᠷᠣᠨᠳᠣᠨ ᠠᠬᠠᠨ ᠳᠡᠭᠦᠦ ᠢᠨ ᠦᠵᠢᠯ ᠰᠠᠨᠠᠭᠠ ᠥᠠᠷ ᠬᠠᠷᠢᠴᠠᠬᠥ ᠤᠴᠢᠷ ᠲᠠᠢ᠃
Kaunyin jolma tilahirko mardeka rik uwat pi'il rik hak-hak sai goh-goh. Tiyan tiunjuk akal pikiran rik hati nurani mari tiyan dapok nyampur rik sai barihna dilom semangat bukolpah.
Rujukan
dandani- ↑ Gerard Clauson (1956) The case against the Altaic theory Central Asiatic Journal, volume 2, halaman 181–187
- ↑ Mongolian scripts and writing culture MONGOLIANZ 2017
- ↑ Svantesson, Jan-Olof, Anna Tsendina, Anastasia Karlsson, Vivan Franzén. 2005. The Phonology of Mongolian. New York: Oxford University Press: 30-40.
- ↑ "Монгол кирил үсгийн латин хөрвүүлгийн шинэ стандарт батлагдлаа" [New latinization standard for Mongolian cyrillic script approved]. 18 February 2012 (in Mongolia). GoGo.mn. Retrieved 20 February 2012.Kategori:CS1 Mongolia-language sources (mn)
- ↑ kirill-useg-standart.jpg, basic table on archive.today
- ↑ https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5d288d91e5274a14efbe5032/ROMANIZATION_OF_MONGOLIAN.pdf Citakan:Bare URL PDF
- ↑ Kasalahan dilom pangutipan: Tag
<ref>tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernamaPoppe1974 - ↑ Kasalahan dilom pangutipan: Tag
<ref>tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernamaDaniels1996 - ↑ 9,0 9,1 "Mongolian transliterations" (PDF). Institute of the Estonian Language.
- ↑ Kasalahan dilom pangutipan: Tag
<ref>tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernamaSkorodumova2000 - ↑ Kasalahan dilom pangutipan: Tag
<ref>tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernamaSvantesson2005 - ↑ Kasalahan dilom pangutipan: Tag
<ref>tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernamaCJVLang2013 - ↑ "Writing | Study Mongolian". www.studymongolian.net (in American English). August 2013. Retrieved 2017-12-14.Kategori:CS1 American English-language sources (en-us)
Kasalahan dilom pangutipan: Ditemukan tag <ref> untuk kelompok bernama "note", tapi tidak ditemukan tag <references group="note"/> yang berkaitan